Co to jest CSS (kaskadowe arkusze stylów)? Selektory, responsywność i animacje

Poznaj tajniki CSS i dowiedz się, jak kaskadowe arkusze stylów zmieniają wygląd stron WWW. Zrozum selektory, deklaracje oraz sekrety responsywności i animacji.

Co to jest CSS?

CSS, czyli kaskadowe arkusze stylów, to język, który opisuje sposób prezentacji informacji na stronach internetowych. Dzięki niemu możemy zdefiniować wygląd elementów strony, takich jak kolory czy czcionki, oraz ich rozmieszczenie. Oddziela on treść od jej wizualnej formy, co ułatwia zarządzanie i aktualizowanie witryny.

Jego rola w stylizacji stron jest nieoceniona. CSS pozwala określić style dla różnych elementów HTML i tworzyć spójne oraz atrakcyjne wizualnie projekty. Dzięki temu możemy modyfikować aspekty wizualne strony bez ingerowania w kod HTML.

Język ten cechuje się dużą elastycznością. Styl można wprowadzać na kilka sposobów:

• jako kod inline,
• wewnętrznie w sekcji <style>,
• poprzez zewnętrzne pliki CSS.

Takie podejście umożliwia dostosowanie metody implementacji do specyfiki projektu i wielkości witryny.

CSS wykracza poza podstawową estetykę. Umożliwia wdrażanie zaawansowanych funkcji, takich jak:

• animacje – dodają dynamiki i interaktywności do strony;
• responsywność dzięki media queries – pozwala na dostosowanie wyglądu strony do różnych urządzeń.

Współczesne narzędzia jak frameworki i preprocessory dodatkowo rozszerzają jego możliwości, czyniąc go niezastąpionym dla każdego twórcy stron internetowych.

Historia i rozwój CSS

CSS, czyli kaskadowe arkusze stylów, odgrywa kluczową rolę w projektowaniu stron internetowych. W latach 90. pojawiła się potrzeba oddzielenia treści od jej wizualnej prezentacji. Pierwsza wersja CSS1 została wydana przez W3C w 1996 roku, oferując podstawowe możliwości formatowania tekstu i układu.

Kolejna wersja, CSS2, zadebiutowała w 1998 roku, wprowadzając zaawansowane funkcje takie jak pozycjonowanie elementów oraz obsługę mediów drukowanych. Pomimo szybkiego przyjęcia CSS2, różnorodność interpretacji przez przeglądarki sprawiała pewne problemy.

W miarę rozwoju technologii powstało CSS2.1, które rozwiązywało znane trudności z wcześniejszych wersji i stało się bazą dla dalszych usprawnień, uzyskując status rekomendacji w 2011 roku.

Aktualnie mamy do dyspozycji CSS3, które wprowadziło istotne zmiany i nowości dla formatowania stron.

• modułowa struktura – umożliwia rozwój poszczególnych funkcji takich jak animacje czy transformacje 3D niezależnie od siebie;
• większa kontrola – daje twórcom większą kontrolę nad wyglądem i interaktywnością witryn internetowych.

Ewolucja CSS ilustruje nieprzerwane dążenie do zwiększenia elastyczności oraz funkcjonalności tego języka stylów, co prowadzi do coraz bardziej zaawansowanych projektów online.

Podstawy CSS: Język formatowania treści

CSS to język, który nadaje estetykę stronom internetowym, współpracując z HTML. Dzięki niemu możemy przypisywać reguły stylizacji elementom HTML, zmieniając kolory, czcionki i inne aspekty wizualne bez konieczności ingerowania w kod HTML.

Podstawowe pojęcia obejmują selektory oraz deklaracje. Selektory określają, które elementy na stronie zostaną wystylizowane, a deklaracje zawierają właściwości i wartości stylów. Na przykład:

• h1 { color: blue; } – ten zapis powoduje, że wszystkie nagłówki H1 są niebieskie.

Zrozumienie tych zasad jest kluczowe dla efektywnego wykorzystania CSS w projektowaniu stron internetowych.

Narzędzia takie jak frameworki i preprocessory znacząco ułatwiają pracę z CSS:

• Frameworki – dostarczają gotowych rozwiązań,
• Preprocessory – oferują zaawansowane funkcje,
• Kreatywna strona projektów – pozwalają projektantom skoncentrować się na kreatywnej stronie swoich projektów.

Oddzielenie treści od prezentacji za pomocą CSS

Oddzielenie zawartości od jej wizualnej prezentacji za pomocą CSS to fundamentalna zasada w tworzeniu stron internetowych. Kaskadowe arkusze stylów pozwalają projektantom kontrolować wygląd i układ elementów bez ingerencji w strukturę HTML. Dzięki temu mogą koncentrować się na estetyce i funkcjonalności, niezależnie od samej treści witryny.

Oto korzyści płynące z oddzielenia treści od prezentacji:

• większa elastyczność w zarządzaniu stylem strony,
• możliwość wdrażania zmian wizualnych poprzez edytowanie jedynie plików CSS,
• zachowanie semantycznego kodu HTML nienaruszonego,
• łatwość w zmianie kolorystyki lub układu strony,
• lepsza wydajność ładowania stron.

Przykładowo, modyfikując jeden plik CSS, można zmienić kolorystykę całej strony lub dostosować jej układ do różnych rodzajów urządzeń.

Dodatkowo, oddzielając treść od prezentacji, zwiększamy możliwość ponownego użycia kodu oraz poprawiamy jego czytelność i strukturę. Pozwala to tworzyć złożone projekty przy zachowaniu spójności wizualnej. Ponadto takie podejście sprzyja lepszej wydajności ładowania stron, co ma znaczenie dla SEO i komfortu użytkowników.

W praktyce korzystanie z CSS do rozdzielania treści od jej wyglądu upraszcza pracę zespołów zajmujących się rozwojem stron internetowych. Umożliwia także łatwą adaptację projektu do przyszłych potrzeb bez konieczności dokonywania dużych zmian w pierwotnym kodzie HTML.

Dodawanie CSS do dokumentu HTML

Dodawanie CSS do dokumentu HTML można zrealizować na trzy różne sposoby: inline, internal oraz external. Każda z tych metod ma swoje unikalne zalety i jest wykorzystywana w zależności od specyfiki projektu:

• Inline CSS – stosuje się, gdy chcemy bezpośrednio przypisać style pojedynczym elementom HTML. Definiujemy je w atrybucie style danego tagu, na przykład: <p style="color: red;">Tekst</p>; jest to wygodne rozwiązanie do szybkiej modyfikacji wyglądu jednego elementu. Jednakże, przy większych projektach może być kłopotliwe ze względu na trudność w utrzymaniu spójnych stylów;
• Internal CSS – polega na umieszczaniu stylów w sekcji <style> w nagłówku dokumentu HTML (<head>); umożliwia to centralne zarządzanie estetyką strony i jest idealne dla dokumentów o ograniczonej liczbie stron. Przykład zastosowania:


<head>
<style>
body {
background-color: lightblue;
}
</style>
</head>


• External CSS – stanowi najskuteczniejszą metodę organizacji arkuszy stylów; stylizacja odbywa się poprzez oddzielny plik .css, który integrujemy z dokumentem HTML za pomocą znacznika <link> znajdującego się w sekcji <head>. Taka struktura ułatwia aktualizację wyglądu wielu stron jednocześnie przez edycję jednego pliku. Oto przykład:


<head>
<link rel="stylesheet" href="styles.css">
</head>


Wykorzystanie external CSS zwiększa elastyczność projektową oraz upraszcza utrzymanie jednolitego designu całej witryny. Dodatkowo, umożliwia efektywne zarządzanie zasobami dzięki możliwości ponownego użycia kodu między różnymi stronami i projektami, co ma pozytywny wpływ zarówno na SEO, jak i komfort użytkowników.

Inline CSS

Inline CSS polega na bezpośrednim przypisywaniu stylów do elementów HTML poprzez atrybut style. Jest przydatny w mniejszych projektach lub gdy chcemy szybko przetestować zmiany wizualne. Dla przykładu, aby tekst w paragrafie miał czerwony kolor, można to zapisać następująco: <p style="color: red;">Tekst</p>.

Niemniej jednak, inline CSS posiada pewne ograniczenia:

• utrzymanie spójności stylów – w większych projektach staje się czasochłonne,
• brak centralizacji – utrudnia zarządzanie wyglądem strony oraz jej szeroko zakrojone modyfikacje,
• duplikacja kodu – może prowadzić do zwiększenia objętości kodu.

Pomimo tych niedogodności, inline CSS pozostaje popularny tam, gdzie potrzebna jest szybka reakcja na zmiany wizualne lub podczas pracy z dynamicznie generowanym HTML-em. W takich przypadkach istotne jest szybkie nadanie odpowiednich stylów. Jeśli chodzi o SEO, wpływ inline CSS na szybkość ładowania strony jest minimalny przy małej ilości kodu. Mimo to zaleca się korzystanie z bardziej zorganizowanych metod dodawania CSS w większych projektach dla lepszej optymalizacji oraz zachowania jednolitego wyglądu witryny.

Internal CSS

Dodawanie stylów wewnętrznych, czyli internal CSS, polega na umieszczaniu reguł stylizacji w sekcji <style> w nagłówku dokumentu HTML. To praktyczne rozwiązanie dla mniejszych projektów lub pojedynczych stron, które ułatwia zarządzanie estetyką poprzez centralizację stylów. Dzięki temu można szybko zmieniać wygląd bez potrzeby edytowania zewnętrznych plików CSS.

Przykład internal CSS prezentuje się następująco:

Oto zalety stosowania tego podejścia:

• Łatwość implementacji – nie wymaga tworzenia oddzielnych plików;
• Szybkie testowanie stylów – możliwość szybkiego testowania wyglądu strony;
• Prosta modyfikacja wyglądu – pełna kontrola nad kodem HTML.

Jednak w przypadku większych projektów lub wielu stron mogą pojawić się pewne wady:

• Powielanie kodu – może prowadzić do nadmiaru kodu;
• Komplikacje w zarządzaniu kodem – utrudnia utrzymanie spójności stylów;
• Mniejsza wydajność ładowania – mniej wydajne niż external CSS, ponieważ każda strona zawiera własne reguły stylizacji.

Mimo wszystko internal CSS pozostaje popularnym wyborem tam, gdzie potrzebna jest prosta modyfikacja wyglądu przy zachowaniu pełnej kontroli nad kodem HTML.

External CSS

Arkusze stylów zewnętrznych, czyli external CSS, to efektywna metoda zarządzania wyglądem w projektach internetowych. Stylizacja odbywa się poprzez oddzielny plik .css, który jest podłączany do dokumentu HTML za pomocą tagu <link> umieszczonego w sekcji <head>. Dzięki temu można łatwo kontrolować wygląd wielu stron jednocześnie, co ułatwia aktualizacje i zachowanie spójności wizualnej.

Wykorzystywanie zewnętrznego CSS niesie ze sobą wiele korzyści:

• prosta edycja – zmiana wyglądu całej witryny jest możliwa poprzez edytowanie tylko jednego pliku CSS; umożliwia to szybkie dostosowanie kolorystyki czy układu bez konieczności modyfikacji każdego z dokumentów HTML z osobna;
• wydajność – zewnętrzne arkusze stylów wspierają cache’owanie przez przeglądarki internetowe, co przyspiesza ładowanie stron; nie ma potrzeby ponownego pobierania tych samych styli dla każdej podstrony;
• powtórne użycie kodu – jeden plik CSS może być wykorzystywany przez różnorodne strony lub projekty, co zwiększa efektywność pracy i zmniejsza duplikację kodu;
• lepszy SEO i UX – skuteczniejsze zarządzanie zasobami oraz szybsze ładowanie pozytywnie wpływają na pozycjonowanie w wyszukiwarkach i komfort użytkowników.

Oto przykład zastosowania external CSS:


<head>
<link rel="stylesheet" href="styles.css">
</head>


Zewnętrzny arkusz stylów jest nieoceniony w rozbudowanych projektach lub tam, gdzie potrzebne jest precyzyjne zarządzanie wyglądem różnych elementów w wielu dokumentach HTML. Pozwala na stworzenie jednolitego designu zgodnego z nowoczesnymi standardami webowymi.

Selektory i deklaracje w CSS

Selektory i deklaracje w CSS to fundamenty, które nadają styl stronom internetowym. Dzięki selektorom można precyzyjnie określić, które elementy HTML mają przyjąć konkretne style. Natomiast deklaracje zawierają właściwości oraz wartości definiujące wygląd tychże elementów.

W CSS selektory pełnią kluczową funkcję, umożliwiając efektywną identyfikację komponentów na stronie. Mogą przybierać różnorodne formy:

• od selektorów tagów, takich jak h1,
• przez klasy .nazwa-klasy,
• po identyfikatory #identyfikator.

Istnieją także bardziej złożone kombinacje tych typów, co pozwala na dokładny wybór pojedynczych lub grup elementów do stylizacji.

Deklaracje składają się z par właściwość-wartość umieszczonych w nawiasach klamrowych i przypisywane są do selektorów. Przykładowo zapis h1 { color: blue; } oznacza, że wszystkie nagłówki H1 zostaną pokolorowane na niebiesko. Taki system znacząco ułatwia modyfikację wizualnej strony projektu poprzez edycję kodu CSS w jednym miejscu.

CSS opiera się na zasadzie kaskady, co oznacza, że deklaracje mogą być zastępowane innymi o wyższym priorytecie bądź bliżej związanymi z danym elementem HTML – stąd nazwa „kaskadowe arkusze stylów”. Pozwala to elastycznie zarządzać wizualnym aspektem witryny oraz ułatwia skalowanie projektów bez zbędnego komplikowania kodu HTML.

Definiowanie stylów w CSS

Definiowanie stylów w CSS jest kluczowym elementem kreacji atrakcyjnych i funkcjonalnych stron internetowych. Dzięki CSS mamy możliwość precyzyjnego określenia wyglądu każdego komponentu na stronie, co pozwala na pełną kontrolę nad estetycznym aspektem projektu.

Style definiujemy poprzez właściwości takie jak:

• kolor,
• czcionka,
• tło.

Każda z tych właściwości to cecha elementu, którą możemy modyfikować według potrzeb. Na przykład, aby nadać nagłówkowi czerwony kolor, używamy deklaracji: h1 { color: red; }.

Kolory i tła są fundamentalnymi składnikami stylizacji. Możemy je określać za pomocą:

• nazw – np. „red”;
• wartości RGB – np. „rgb(255, 0, 0)”;
• kodów szesnastkowych – np. „#FF0000”.

Tła mogą być również wzbogacone o obrazy lub gradienty.

Czcionki oraz rozmiar tekstu stanowią kolejne istotne elementy przy definiowaniu stylów. Właściwości takie jak font-family, font-size czy font-weight umożliwiają dostosowanie wyglądu tekstu do specyfiki projektu.

Odstępy wokół elementów regulujemy przez właściwości:

• margin – odpowiada za odstęp zewnętrzny wokół komponentu,
• padding – za wewnętrzną przestrzeń między zawartością a jego granicami.

Wszystkie te właściwości mają swoje znaczenie i zastosowanie w tworzeniu harmonijnego oraz estetycznego wyglądu strony internetowej. Umiejętne wykorzystanie CSS pozwala uzyskać profesjonalny efekt wizualny zgodny z nowoczesnymi standardami webowymi.

Kolory i tła

Kolory i tła mają fundamentalne znaczenie w projektowaniu stron internetowych, wpływając zarówno na ich estetykę, jak i przejrzystość. W CSS kolory tekstu określamy za pomocą właściwości „color”, a tła przy użyciu „background-color”. Możemy to osiągnąć poprzez wykorzystanie:

• nazw kolorów,
• wartości RGB (np. rgb(255, 255, 255) dla białego),
• kodów szesnastkowych (takich jak #FFFFFF również oznaczający biały).

Staranny dobór barw może zdecydowanie poprawić odbiór wizualny strony oraz ułatwić jej przeglądanie. Jasny tekst wymaga ciemniejszego tła dla lepszej czytelności. Dodatkowo zastosowanie gradientów lub obrazów jako tła dodaje stronie życia.

Eksperymentowanie z różnymi kombinacjami kolorystycznymi jest istotne, ale nie można zapominać o utrzymaniu odpowiedniego kontrastu i spójności wizualnej witryny. Dzięki CSS twórcy mogą z łatwością modyfikować te aspekty, tworząc atrakcyjne projekty spełniające oczekiwania użytkowników oraz standardy sieciowe.

Czcionki i rozmiar tekstu

Czcionki oraz wielkość tekstu odgrywają kluczową rolę w projektowaniu stron internetowych, wpływając na ich czytelność i estetykę. CSS umożliwia kontrolowanie tych aspektów za pomocą właściwości takich jak:

• font-family,
• font-size,
• font-weight,
• line-height,
• letter-spacing.

Dzięki właściwości font-family, można wybrać czcionkę do tekstu. Popularne wybory to Arial, Helvetica lub Times New Roman, choć możliwe jest także użycie niestandardowych czcionek z Google Fonts.

Rozmiar czcionki, określany przez font-size, znacząco wpływa na przystępność treści. Do najczęściej stosowanych jednostek należą:

• piksele (px) – precyzyjnie określają rozmiar czcionki;
• em – jednostka względna, bazująca na rozmiarze czcionki elementu nadrzędnego;
• rem – jednostka względna, oparta na rozmiarze czcionki elementu głównego.

Na przykład, ustawienie { font-size: 16px; } oznacza rozmiar czcionki wynoszący 16 pikseli.

Właściwość font-weight pozwala dostosować grubość tekstu, co umożliwia wyróżnienie istotnych fragmentów poprzez pogrubienie.

Aby zapewnić odpowiednią przestrzeń między wierszami i literami, stosuje się właściwości takie jak line-height oraz letter-spacing. Odpowiednie wartości tych parametrów mogą znacznie poprawić wygodę czytania oraz wygląd strony.

CSS oferuje projektantom narzędzia do tworzenia spójnych i funkcjonalnych witryn internetowych, które spełniają wymagania użytkowników oraz standardy branżowe.

Odstępy: margin i padding

Odstępy w CSS, takie jak margin i padding, odgrywają istotną rolę w organizacji elementów na stronach internetowych. Umożliwiają one zarządzanie przestrzenią wokół oraz wewnątrz komponentów HTML.

Margin, czyli odstęp zewnętrzny, tworzy dystans między granicą danego elementu a sąsiadującymi obiektami. Dzięki niemu można łatwo kształtować układ strony, dodając puste miejsca wokół tekstów czy grafik. Wartości marginesów można dostosować dla każdej strony osobno:

• górnej,
• prawej,
• dolnej,
• lewej

lub za pomocą jednego zapisu obejmującego wszystkie.

Z kolei padding to odstęp wewnętrzny odpowiadający za przestrzeń pomiędzy zawartością elementu a jego brzegiem. Jest szczególnie istotny przy projektowaniu przycisków i pól tekstowych. Odpowiednie ustawienie tej przestrzeni wpływa na lepszą czytelność oraz estetykę wizualną.

Dzięki starannemu dopasowaniu margin i padding twórcy stron internetowych mogą osiągnąć harmonijne kompozycje graficzne oraz zapewnić zgodność projektu. Właściwe wykorzystanie tych właściwości ma znaczenie dla odbioru witryny przez użytkowników oraz jej funkcjonalności na różnych urządzeniach.

Responsywność i media queries

Projektowanie responsywnych stron internetowych odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu użytkownikom optymalnych wrażeń na różnorodnych urządzeniach. CSS oferuje media queries, które umożliwiają tworzenie elastycznych układów dostosowanych do zmieniających się parametrów, takich jak szerokość ekranu, orientacja czy rozdzielczość.

Dzięki tej technice można precyzyjnie kształtować wygląd witryny na smartfonach, tabletach i komputerach. Przykładowo, możliwe jest zastosowanie odmiennych stylów dla ekranów o szerokości mniejszej niż 768 pikseli oraz tych szerszych. Pozwala to na dynamiczne dostosowywanie układu strony poprzez ukrywanie niepotrzebnych elementów lub zmianę ich rozmiarów, co znacząco poprawia dostępność treści.

Media queries są integralną częścią Responsive Web Design (RWD), który dąży do tego, by strona była zarówno funkcjonalna, jak i estetyczna niezależnie od sprzętu. Oto przykład deklaracji media query:


@media (max-width: 768px) {
.menu {
display: none;
}
}


W tym scenariuszu menu zostaje ukryte na ekranach o szerokości do 768 pikseli. Dzięki zastosowaniu media queries projektanci mogą lepiej dostosowywać swoje prace do oczekiwań użytkowników i ewoluujących standardów technologicznych, co jest istotne z punktu widzenia SEO oraz ogólnej użyteczności stron internetowych.

Tworzenie animacji i przejść w CSS

Tworzenie animacji oraz przejść za pomocą CSS umożliwia dynamiczną modyfikację wyglądu elementów na stronach internetowych, co sprawia, że stają się one bardziej interaktywne i atrakcyjne dla użytkowników. Za pomocą @keyframes możemy definiować kluczowe etapy animacji, określając tym samym, jak elementy mają zmieniać się w czasie. Przykładowo, można zaprojektować animację przesuwającą obiekt z lewej strony na prawą poprzez ustalenie jego początkowej i końcowej pozycji.

Z kolei właściwość transition pozwala na płynne przechodzenie między różnymi stanami elementów. Ułatwia to ustalenie czasu trwania efektu oraz funkcji czasowej, dzięki czemu zmiany wydają się bardziej naturalne. Takie przejścia są często wykorzystywane przy efektach typu hover, gdzie kolor przycisku stopniowo zmienia się po najechaniu kursorem.

CSS oferuje szerokie możliwości zarówno w tworzeniu prostych efektów wizualnych, jak i bardziej skomplikowanych animacji. Pozwala to projektantom wzbogacić interfejsy o interesujące efekty bez konieczności użycia dodatkowych narzędzi czy technologii. Tego rodzaju integracja nie tylko poprawia estetykę strony, ale także zwiększa zaangażowanie użytkowników i ich zadowolenie z korzystania z serwisu.

Frameworki i preprocessory CSS

Frameworki oraz preprocessory CSS to narzędzia, które znacznie upraszczają stylizację witryn internetowych. Takie frameworki jak Bootstrap i Foundation dostarczają gotowe komponenty oraz funkcje, co pozwala na szybsze tworzenie responsywnych i estetycznie spójnych projektów. Dzięki nim można łatwo zbudować profesjonalny interfejs użytkownika bez konieczności pisania wszystkiego od podstaw.

Preprocessory CSS, takie jak SASS (Syntactically Awesome Style Sheets), wprowadzają zaawansowane możliwości:

• pozwalają na użycie zmiennych,
• zagnieżdżanie reguł,
• stosowanie miksinów,
• co sprawia, że kod jest bardziej przejrzysty i łatwiej go ponownie wykorzystać.

Popularność SASS wynika głównie z jego elastyczności oraz zdolności do rozszerzenia standardowego CSS.

Wykorzystanie frameworków i preprocessorów znacząco podnosi efektywność pracy deweloperów. Dodatkowo zapewnia zgodność z aktualnymi standardami webowymi, umożliwiając tworzenie zaawansowanych projektów przy zachowaniu czytelności kodu i jednolitego designu.

Najlepsze praktyki w CSS

Wprowadzanie najlepszych praktyk w CSS jest niezbędne do tworzenia skutecznych stron internetowych. Dzięki nim kod staje się bardziej czytelny, a zarządzanie stylami prostsze i wydajniejsze. Oto kilka podstawowych zasad, które warto mieć na uwadze:

• struktura i organizacja kodu – starannie zorganizowany CSS ułatwia przyszłe modyfikacje i utrzymanie projektu; warto stosować hierarchię selektorów oraz grupować podobne style;
• znaczenie semantyki – używanie semantycznych klas i identyfikatorów wspiera lepszą nawigację po kodzie, pozwalając zrozumieć jego funkcję bez potrzeby dokładnego analizowania;
• unikanie nadmiarowości – zasada DRY (Don’t Repeat Yourself) pomaga eliminować powtarzające się style, co zmniejsza objętość kodu i minimalizuje ryzyko błędów;
• zastosowanie preprocessorów – narzędzia takie jak SASS czy LESS usprawniają pracę z CSS poprzez wprowadzenie zmiennych, mixinów czy funkcji;
• dostępność i responsywność – projektuj strony dostępne dla wszystkich użytkowników oraz dopasowane do różnych urządzeń dzięki responsywnemu designowi;
• zarządzanie plikami CSS – podziel arkusze stylów na mniejsze, tematyczne pliki, co ułatwi ich zarządzanie oraz aktualizację bez wpływu na całość projektu.

Stosowanie tych praktyk nie tylko nadaje stronie profesjonalny wygląd, ale także zwiększa komfort pracy deweloperów i użytkowników końcowych, co korzystnie wpływa na SEO witryny.